อย่างอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ นักคิด นักเขียนและกวีชาวอเมริกันชื่อดังที่ฝากผลงานไว้มากมายอย่างมายา แองเจโล มนุษย์ที่เหยียบดวงจันทร์เป็นคนแรกของโลกอย่างนีล อาร์มสตรอง หรือแม้แต่นักแสดงสาวที่ทุกคนหลงรักกับบทบาทการแสดงในฐานะเฮอร์ไมโอนี่ เกรนเจอร์จากภาพยนตร์เรื่องแฮร์รี่ พอตเตอร์อย่างเอ็มม่า วัตสัน พวกเขาเหล่านี้ต่างบอกว่ารู้สึกกังวล และกลัวว่าจะมีคนจับได้ว่าตัวเองเก่งไม่จริง เพราะยังรู้สึกว่าตัวเองดีไม่พอที่จะมาอยู่ในจุดที่ตัวเองยืนอยู่ ณ ปัจจุบัน แต่ที่ประสบความสำเร็จได้เป็นเพราะโชคช่วยมากกว่า!

แล้วคุณล่ะคิดว่าพวกเขาเหล่านี้เก่งไม่จริงด้วยรึเปล่า?

อาการของภาวะ Imposter Syndrome

Imposter Syndrome คือโรคกลัวความไม่เก่ง ในทางการแพทย์ยังไม่นับว่าเป็นโรคทางจิตเวชอย่างเป็นทางการ แต่ถือเป็นภาวะทางจิตชนิดหนึ่งที่ส่วนใหญ่มักเกิดกับคนที่ประสบความสำเร็จสูงในหลากหลายวงการทั้งนักธุรกิจ นักวิชาการ นักแสดง ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน เป็นต้น โดยคนที่เป็นโรคนี้มักรู้สึกแย่กับตัวเอง รู้สึกกังวล ไม่มั่นใจและสงสัยในความสามารถของตัวเองอยู่บ่อย ๆ กลัวว่าสักวันหนึ่งจะมีคนจับได้ว่าตัวเองเก่งไม่จริง คนที่เป็นโรคนี้จึงมักคิดว่าที่ตัวเองประสบความสำเร็จได้เป็นเพราะจังหวะดี ๆ หรือโชคเข้าข้างก็เท่านั้นเอง

ทำไมคนถึงเป็น Imposter Syndrome

มาดูเช็คลิสต์ด้านล่างนี้กันหน่อยว่าคุณหรือคนใกล้ตัวเข้าข่ายภาวะ Imposter Syndrome แล้วรึยัง

• นิยมความสมบูรณ์แบบ

เป็น Perfectionist ตัวแม่ ไม่ว่าจะเป็นงานอะไรถ้าได้ลงมือทำแล้วต้องออกมาเนี้ยบที่สุด ดีที่สุดของที่สุดเท่านั้น ไม่งั้นปล่อยผ่านไม่ได้!

• ชอบกดดันตัวเอง

มีมาตรฐานสูง ชอบทำงานหามรุ่งหามค่ำให้เสร็จตามแผนที่วางไว้

• เป็นศิลปินเดี่ยว

ชอบทำงานคนเดียว คิดว่าเราสามารถจัดการทุกสิ่งอย่างเองได้คนเดียว

• ไม่ชอบเอ่ยปากถาม

หรือร้องขอความช่วยเหลือจากใคร ไม่งั้นจะกลายเป็นว่าเราไม่เก่งจริงนี่นา

• เฉย ๆ กับคำชมหรือ feedback ด้านบวกที่ได้รับ

เพราะคิดว่าคำชมเหล่านั้นเป็นการอวยไปงั้นแหละ ไม่ได้จริงจังสักหน่อย

• กลัวความผิดพลาด

ถ้าพลาดแม้แต่นิดเดียวจะเสียความมั่นใจทันที และรู้สึกว่าตัวเองไม่เก่งพอ

แล้วจะรักษาภาวะกลัวตัวเองไม่เก่งจริงได้ยังไง

ถ้าจะว่ากันตามตรงแล้ว Imposter Syndrome เป็นโรคที่เกิดจากความคิดหรือพูดง่าย ๆ คือคิดมากไปเองนั่นเอง ซึ่งคนเก่ง ๆ หลายคนก็เป็นโรคนี้ ดังนั้นไม่ต้องตกใจหรือกังวลมากเกินไป หากคุณรู้ตัวแล้วว่าเป็นโรคนี้อยู่ ลองทำตามคำแนะนำง่าย ๆ เหล่านี้ดู

• เขียนไดอารี่หรือจดบันทึกสิ่งที่ได้ทำไปในแต่ละวัน

จะได้รู้ว่าวันนี้มีเรื่องราวดี ๆ อะไรเกิดขึ้นบ้าง

• ตั้งเป้าหมายที่อยากทำให้สำเร็จภายใน 1 ปี 5 ปี หรือ 10 ปี

จะได้ไม่ต้องกดดันตัวเองให้ทำทุกอย่างให้สำเร็จชั่วข้ามคืน หรือภายในระยะเวลาอันสั้น

• ขอคำปรึกษาจากคนที่คุณนับถือและเชื่อใจ

ไม่ว่าจะเป็นหัวหน้า เพื่อนร่วมงาน หรือใครก็ตามที่คุณไว้ใจ คุณจะได้รับฟังความคิดเห็นของคนอื่นที่พูดถึงตัวคุณอย่างจริงใจ

• ปรับ Mindset หันมาคิดบวก

และกล้ายอมรับความผิดพลาดของตัวเอง มองว่ามันเป็นเรื่องเล็กน้อยที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน อย่ายึดติด แต่ให้เรียนรู้จากความผิดพลาดนั้น

• เลิกเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น

เพราะแต่ละคนก็ย่อมมีเรื่องราวและแง่มุมที่แตกต่างกันไป ไม่จำเป็นต้องกดดันตัวเองให้เก่งเท่าคนอื่น จำไว้ว่าทุกคนย่อมมีช่วงเวลาที่ชีวิตงอกงามและเบ่งบานต่างกันออกไป

สุดท้ายนี้ใครที่กำลังเผชิญกับอาการ Imposter Syndrome อยู่แล้วคิดว่าชีวิตนี้มันยากเย็นเหลือเกิน เพราะต้องคอยระแวงว่าจะมีคนจับโป๊ะได้ว่าคุณไม่เก่งจริงรึเปล่า ขอให้รู้ไว้ว่าชีวิตมันอาจไม่ได้ยากขนาดนั้นก็ได้นะ แต่คุณนั้นแหละที่ทำให้มันยากเอง